"One of our strongest weapon is dialogeu" - Nelson Mandela -

17-10-2018

Het is de Week van de Mediation.
Van 15 tot en met 19 oktober
Het is de Week van de Mediation. Mediation, zo staat beschreven in het ‘Handboek Mediation’, is een vorm van bemiddeling in conflicten, waarbij een neutrale bemiddelingsdeskundige, de mediator, de communicatie en onderhandelingen tussen partijen begeleidt om vanuit hun werkelijke belangen tot een gezamenlijk gedragen en voor ieder van hen optimale besluitvorming te komen.
Uit de clinch
Conflicten ontstaan wanneer de communicatie verstoord raakt en spelen zich op allerlei niveaus af: in het persoonlijke leven, op de werkvloer, in de woonomgeving, bij de overheid, in het maatschappelijke leven. Voor het oplossen van conflicten is in Nederland een verscheidenheid aan mogelijkheden voorhanden.
Zélf de regie
De essentie van mediation, in tegenstelling tot andere vormen van conflictoplossing, is dat de deelnemers zélf de regie hebben over de uitkomst van het conflict. De mediator staat niet boven maar tússen de partijen. Er vindt dus geen interventie van een derde plaats – zoals een rechter of arbiter – die een uitspraak doet en de oplossing bepaalt. In mediation bepalen de deelnemers zelf hoe hun oplossing er uit moet komen te zien. Zij stellen, onder leiding van de mediator, vast wat voor hen aanvaardbare voorwaarden zijn waarop zij bereid zijn het conflict achter zich te laten.
Hard werken voor een duurzaam resultaat
Dat is een proces van geven en nemen. Van op je strepen staan en loslaten, prioriteiten stellen én investeren. Een ander het besluit laten nemen lijkt soms makkelijker. Hier zijn de feiten, kies jij maar voor ons. Maar, de ervaring leert dat het zélf vorm geven van de oplossing deelnemers ‘mede-eigenaar’ maakt van de oplossing en dat vergroot de kans op een duurzaam resultaat. Voor mensen in conflict die – ook in de toekomst – met elkaar verder willen – of moeten – is mediation een investering in de relatie. Maar ook als je niets meer met elkaar te maken zult hebben, biedt mediation je de kans om de relatie netjes te beëindigen en ruimte te maken voor een nieuw begin.
Sleutelbegrippen
De belangrijkste kenmerken van mediation zijn zelfbeschikking, vrijwilligheid en vertrouwelijkheid. De mediator is er niet om voor partijen een beslissingen te nemen maar om de deelnemers de ‘setting’ te bieden om zich uit te spreken over wat voor hen belangrijk is en waarom. En zo, via een proces van dialoog en onderhandeling, een voor alle partijen zo gunstig mogelijk uitkomst te realiseren. Daarbij wordt, indien nodig, ook ruimte gemaakt voor emoties en het onderzoeken van conflictpatronen.
Vrijwillig maar niet vrijblijvend
Mediation is vrijwillig. Wat betekent dat? In mediation is het van belang dat mensen gemotiveerd aan tafel zitten. Zitten ze er tegen hun zin, vol weerstand (omdat het ‘moet’) dan zullen ze zich niet in zetten voor een oplossing. Door het vrijwillige (en dus niet vrijblijvende!) karakter van mediation in de mediationovereenkomst op te nemen, neemt de kans op een oplossing toe. Je zit er om er uit te komen en weet dat je kunt stoppen als je er geen heil meer in ziet. Dat maakt dat mensen zich beter verbinden met het doel van de mediation: zoeken naar een manier om er samen uit te komen.
Achter gesloten deuren
En dan is er nog het aspect van de vertrouwelijkheid. Deelnemers aan mediation moeten zich vrij voelen om in alle openheid te kunnen spreken, zonder zorg dat uitspraken later – in een andere context – tegen hen gebruikt kunnen worden. Dat betekent dat de deelnemers er van op aan moeten kunnen dat alles wat aan de mediationtafel besproken en eventueel vastgelegd wordt te allen tijde vertrouwelijk blijft. Ook als de mediation onverhoopt niet tot een oplossing zou leiden.
De mediationovereenkomst
Om al deze zaken te waarborgen wordt aan het begin van de mediation een overeenkomst getekend, zowel door de deelnemers als de mediator. Daarin staat wat de partijen van elkaar en van de mediator mogen verwachten.
Rol en waarden van de mediator
De mediator is de facilitator, de proces-regisseur die het mediationproces mogelijk maakt. Hij begeleidt de deelnemers en structureert het proces, zodat deelnemers zich kunnen concentreren op de inhoud. De mediator neemt daarbij een neutrale en onpartijdige positie in. Dat wil zeggen: hij is er voor alle deelnemers en neemt geen stelling. Ook onderzoekt de mediator voordat hij aan de slag gaat of hij onafhankelijk kan opereren in deze zaak; zodat hij partijen de garantie kan geven dat er voor hem geen ander belang meespeelt dan het zo goed mogelijk begeleiden van partijen in hun zoektocht naar een oplossing.
Waarvoor, waarom en wanneer mediation (en wanneer niet?)
Er is eigenlijk geen terrein waar mediation niet past. Mediation is breed inzetbaar, bijvoorbeeld bij een scheiding, arbeids- en samenwerkingsconflicten, gedoe tussen burger en overheid, familieruzies, zakelijke geschillen, conflicten rondom de erfenis en zelfs in het strafrecht, in de vorm van slachtoffer-dader bemiddeling. Ook in de zorg, het onderwijs, de bouw- en agrarische sector wordt steeds meer gebruik gemaakt van mediation bij conflicten.
Als er tussen partijen sprake is (geweest) van ernstig geweld of sprake is van ernstige psychische beperkingen, is het eventueel starten van mediation – als partijen daar zelf voor open staan – aan extra voorwaarden gebonden.
In alle gevallen en sectoren geldt: als partijen bereid én in staat zijn om – onder begeleiding van een mediator – (weer) naar elkaar te luisteren en zich willen inspannen voor het bereiken van een voor beiden acceptabele oplossing, dan is mediation altijd een optie.
Bron: Mediation Magazine, auteur Anouk van der Jagt.
* voor de leesbaarheid is in dit stuk overal ‘hij’ gebruikt, uiteraard kan overal waar ‘hij’ gebruikt wordt evengoed ‘zij’ gelezen worden.